Arkhe Aperion Mudur?

Arkhe Aperion Mudur?

 Arkhe kavramını ortaya çıkaran kişi bir insandı, yani canlı bir varlıktı. Düşünme yetisini kullanarak sorular sordu ve bu soruların sonunda bir kavram yarattı. Bu kavram ise arkhe, yani "ilk neden," olarak günümüze kadar kaldı. Birçok kez arkhe’nin ne olduğu konusunda tartışmalar çıksa da kesin bir sonuca ulaşılamadı. 

Aperion konusunda değinecek olursa: Aperion (ἄπειρον), Antik Yunan filozofu Anaksimandros tarafından ortaya atılan bir kavramdır ve kelime anlamı olarak "sınırsız," "sonsuz" ya da "belirsiz" anlamına gelir. Anaksimandros, evrenin başlangıcını ve temel ilkesini açıklamak için aperion bir "arkhe" (ilk ilke veya ana madde) olarak öne sürmüştür. 

Bir kavram için bir fikir gerekir; bir fikir için bir düşünce gerekir; düşünce için ise bir varlık gerekir. Aslında arkheyi, var olmamış kavramlar üzerinde düşünmektense basitleştirmeliyiz. Çünkü gerçek arkhe, tam olarak insanın kendisidir. Arkhe kavramını ortaya atan kişi bir insandı ve arkheyi birçok madde veya madde ötesi kavramla bağdaştıran kişiler de insandı.

Arkhe hiçbir zaman bir madde veya madde ötesi bir kavram olamaz; çünkü arkheyi arkhe yapan, bizim varoluşumuz ve düşüncelerimizdir. Bu nedenle gerçek arkhe, varlığın varoluşudur. Kısaca, "varoluşçuluk arkhesi"dir. 

Varoluşçuluk arkhesi de bahsettiğim gibi, varlıklar, yani insanlar olmasaydı, suyun su olduğunu veya toprağın toprak olduğunu kimse bilemez. Bizler, cansız atomlardan evrimleştik ve canlı bir varlık haline geldik. Bazı şeylere anlam katmak ya da hayatı kolaylaştırmak için elementlere, maddelere ve cansız varlıklara isimler, sıfatlar, sorular ve görevler yükledik. Kendi arkhemizi böyle yarattık. İlk nedenin, yani arkhenin temeli, varlığın var olmasıdır. Çünkü varlık (insan) olmasaydı, arkhe de olmazdı.

Arkhe, sadece hayatımızdaki bazı sorulara verdiğimiz bir cevaptan ibarettir. Her zaman dediğimiz gibi, arkhe sadece bir sorudur ve bu soruya birçok cevap vermişizdir. Lakin bu cevaplar sürekli değişime uğramıştır. Gerçek arkhe, insanın kendisidir; çünkü evrendeki her şeye bir anlam katan insanın kendisidir. Tıpkı arkhe kavramını çıkardığımız ve ona bir anlam kattığımız gibi, insan olmasaydı, ilk nedeni sorgulayacak hiçbir varlık olmayacaktı. Ne suya su olduğunu toprak söyleyebilirdi, ne de toprağın toprak olduğunu su söyleyebilirdi. Canlı varlık (insan) var oldu ki evren anlamlı bir hayat kazandı. 

Araştırmacı: Halim Yusuf Pilavcı 

Tarih: 11.12.2024

 Kaynakça:

1. Anaksimandros ve Aperion Kavramı

   • Kahn, C. H. (1960). Anaximander and the Origins of Greek Cosmology. New York: Columbia University Press.
   • Barnes, J. (2001). The Presocratic Philosophers. Routledge.

2. Arkhe Kavramı Üzerine

   • Guthrie, W. K. C. (1962). A History of Greek Philosophy: Volume 1, The Earlier Presocratics and the Pythagoreans. Cambridge University Press.
   • Heidegger, M. (1962). Being and Time (Trans. J. Macquarrie & E. Robinson). Harper & Row.

3. Varoluş ve Anlam Yaratımı

   • Sartre, J.-P. (1943). Being and Nothingness. New York: Philosophical Library.
   • Camus, A. (1942). The Myth of Sisyphus. Vintage International.

4. Genel Felsefi Kaynaklar

   • Russell, B. (1945). A History of Western Philosophy. Simon & Schuster.
   • Copleston, F. (1985). A History of Philosophy: Greece and Rome. Image Books.

5. Metin Hazırlayıcısı

   • Pilavcı, Halim Yusuf. (2024). Arkhe Aperion Mudur? (Araştırma Metni).